Vaiku pagizemal suau tiijustua, midä rahvas tahtotah
Oraskuul Karjalan Rahvahan Liitto täyttäy 35 vuottu. Monet kuulužimat da vagavembat liittolazet jo siirryttih tuonilmazih. Niilöin keskes: KRL:n enzimäzet johtajat Mihail Goškijev, Pekka Zaikov, Aleksandr Volkov, aktiivizet liittolazet Ivan Akimov, Tamara Ščerbakova, Pekka Mikšijev, Zoja Saveljeva, Zinaida Dubinina da toizet.
Heijän ruaduo johtajan virras jatkettih Natalja Sinitskaja, Jelena Migunova, Natalja Vorobei, Aleksandr Jeremejev. Tänäpäi Liiton johtos on Anna Jakovleva.
Liiton ruaduo karjalazen rahvahan hyväkse kannatetah Liiton johtokundah kuulujat rahvas da kylien ozastoloin aktivistat. Aktiivisty ruaduo kul’tuuran da kielen säilyttämizekse pietäh Anuksen, Priäžän da Oniegurannikon piirilöis, Segežan linnas. Liiton vuozipäivän kynnyksel pagizutammo liittolazii.
— Äijygo on rahvastu Liiton kirjoil tänäpäi da äijygo heis yhtyy Liiton ruadoh?
— Jälgivuozinnu kačoimmo, äijygo karjalastu kuuluu Liittoh. Jälgimäzen kerran tarkastimmo luvetteluu jälgimäzen vuozikerähmön aigua. Liittolazii tänäpäi on läs 140 hengie. Heis puolet aktiivizesti ruatah kui Petroskoil, mugagi omis piirilöis eri kylis. Suurin vuitti on naizii, ga on miehiigi da nuorembua polvie, sanou Anna Jakovleva.
— Sanelkua Liiton suurimis suavutuksis jälgimäzes viijes vuvves.
— Kielen opastamine da oman kul’tuuran säilyttämine ollah tärgevimänny ruavonnu. Kielikursuloi tavan mugah on järjestetty kui Petroskoil, mugagi eri kylis dai eri-igäzet ristittyöt mielihyväl tullah opastumah. Täh niškoi on painettu uuzii opasatuskniigoi. Harjaitammo rahvahii lugemah omal kielel da kuhkutammo kirjuttamahgi. Kul’tuurupuolel on pietty omua ruaduo, ezimerkikse, nygöi äijis kylis ruatah omat teatru- da pajojoukot. Nenga yhtehizis pidolois rahvahat opitah käyttiä omua kieldy da harjaitetah sih omii lapsiigi, sanou liittolaine Ol’ga Dubitskaja.
— Liitto ruadau karjalazien hyväkse omien liittolazien resursoin da valdivon kannatettavien projektoin avul. Ongo jygei ruadua projektoin avul tänäpäi?
— Den’gattah nimi pluanu ei stuanivu, sendäh täytty vägie pidäy eččie resursoi da kirjuttua erilazii projektoi. Jogahizen projektan kirjuttamizeh menöy aigua, ku jogahizeh projektah niškoi pidäy keksie uuzi omaluaduine piätarkoitus. Projektas nikonzu et rua yksinäh, pidäy olla hyvä joukko semmostu rahvastu, kuduat kannatetah da avvutetah toine tostu. Projektu pidäy olla semmozennu, ku sen tulos ruadas ei vaiku vuvven aigua, a myös suas jatkamistu projektan loppiettuu. Vaiku net, ket ollah valmehet ruadamah jälles omua ruadopäiviä, kirjutetah projektoi, sellitti liittolaine Valentina Mironova.
— Mibo on projektoin piätarkoituksii? Kirjutattogo projektoi enne kaikkie ruavahih karjalazih vai nuoreh polveh niškoi? Pidäygo enne kaikkie suajah ruadoh kylän rahvastu vai linnalazii?
— Jälgivuozinnu kirjutetut projektat enimytten oldih omistettu kielen dai kul’tuuran hyväkse. Mustoitan, ku järjestimmö erilazii kielikursiloi, lapsien teatrukilbua. Suuren vuitin pidolois piimmö linnas, erähät projektan materjualat on pandu internettah. Ellendämmö, ku ruadoh pidäy kuhkutua eri-igäzii, linnas da kyläs eläjii rahvahii. Ei suas kirjuttua yhtenjyttymii projektoi, sendäh enne kirjuttamistu pidäs paista da kuččuo paginale ei vaiku johtokunnas olijoi karjalazii, a myös toiziigi liittolazii. Vaiku pagizemal suau tiijustua, midä rahvas tahtotah, sanou Aleksandr Jeremejev.
— Jälgimäzes vuozikymmenes Liitol kerdyi eri projektoin mugah suaduu eluo: kižavehkehty, tehniekkiä da muudu. Ga Liitol ei ole pättävii tiloi linnas, kunne voibi kerävyö da kus vois pidiä yhtehisty ruaduo, kus suas pidiä Liiton eloloi. Mittuinebo Liiton adressi tänäpäi da rubieugo sillitetty Liiton tiloin probliemu?
— Rahvahan luomisruavon da kul’tuuruinitsiatiivoin keskukses Liitol on oma pertine, sie myö piemmö karjalan kielen kursiloi, sie ollah ruokos Liiton kniigat. Virralline adressigi on sie, Leninan lagevo, 2. Ga pahakse mielekse, sinne ei synnytä kai meijän vešit, puaksuh emmo voi pidiä sie nimittumua kerähmyö libo yhteisruaduo, ku perti on toizien käytös. Olis hyvä suaha oma suurembaine tila, voimmo sidä juata vepsälazien, inkeriläzien da suomalazienke, jatkau Valentina Mironova.
— Iel on Karjalazien X kerähmö. Midä kirjuttazitto enzimäzekse pygäläkse Rezol’utsieh? Yheksänden kerähmön rezol’utsies enzimäine pygäl oli karjalan kielen valdivollizeh stuatussah nähte.
— Liittiä karjalazii Ven’an vähäluguzien kandurahvahien luvetteluh, sanou liittolaine Natalja Bogdanova.
— Mittumannu näettö karjalan kielen tilandehtu Karjalas kymmenen vuvven peräs?
— Gu meijän kielel olis tulii aigu, pidäy, gu sih tartuttas nuoret. Nygyaigazis perehis vuottua suurdu abuu ei maksa, sentäh gu heijän vahnembat kazvettih muamankielettäh. Vahnembi polvi, kudai kuda-midä kannatti, häviey. Moine tila ongi toizil Ven'an alovehil. Ku vuottanemmo, ku kentahto meis tuači rubieu ruadamah — sit kai iče loppevuugi, sanou Valentina Libertsova.
