KIRJAD

Kogomuz om omištadud tetabale mehele, kudamb jäti ičeze jäl'gen Venäman valdkundan da ühthižkundan istorijaha. Arhivižiden azjbumagoiden pohjal (niiden suremb pala paindas ezmäižen kerdan) voib tedištada, mitte Edvard Güllingan rol' oli avtonomižen opendusen tegemižes RSFSR:n Öbokas, hänen rados oldes Karjalan radkommunan i Karjalan avtonomižen socialižen sovetkijan valdkundan ohjandajan. Painusehe mülüba tedokäzikirj da kuvad.

Kogomusehe mülüba karjalaižen Čalna-külän eläjiden johtutesed laps'aigas da norudes Suren voinan aigan. Ezisanad kirjutiba Svetlana Jalovicina, istorijaližiden tedoiden kandidat, Istorijan, kelen, literaturan institutan vanhemb tedoradnik, Dmitri Ikko, oppii, i Inna Nippolainen, suomen kelen kändai. Kirj om paindud "Karjalan tervhuz'"-Hüväntegijan fondan abul "Voinal polttud elo-ozad"-projektan aigan.

Monografii om omištadud londusenkuvale, mitte om ezitadud runoiš mail'man tegemižen polhe. Ezmäižen kerdan karjalan fol'klortedon istorijas om avaitud i oppidud kut ičenaine kert kosmogonižiden süžetoiden i kosmologižiden mel'kuvitelused, miččed oma sündnuded neciš etnokul'turižes tradicijas. Painuz om niiden täht, kenele om mel'he gumanitarižed openduzpredmetad, suomalaiž-ugrilaižiden rahvahiden keled da kul'tur.

Monografii om siš, miččed grammatižed, t.s. morfologižed da sintaksižed mahtod oma i kut niiden abul voib ozutada sijan, aigan, sün znamoičendad karjalan kelel. Mugažo kirjas om kactud formiden i niiden znamoičendan sido. Oppindtös om kuvatud päkategorijoiden morfo-sintaksižed konstrukcijad karjalan kelen koumes paginas: pogjoižkarjalan, livvin i lüdin paginoiš.

Starin om kahtes taigamecan mehes, kudambad erasiden süiden taguiči putuiba jügedoihe oloihe, jäiba kaks'-kahten londusenke edahan civilizacijaspäi. Sur' armastuz ičeze kodiröunaha, uskoližuz' tradicijoihe, "rahvahan peitusiden" tedo da melevuz' abutiba heile matkas.

Runod lapsile i sarn "Raštvoiden istorii". Pirdai - Jelena Krušel'nickaja.

Tetaban karjalaižen kirjutajan Ilja Polunicinan sarnad keitimpolen škapan eläjiden polhe. Kuviden pirdai om Anastasija Trifanova.

Oleg Mošnikovan venän kel’he kätud seičemen vepsän runoilijoiden runod

Ortjö Stepanovan "Leskiakan armastuz"-roman tundištoitab lugijoid pohjoižen karjalaižen külän eläjiden elo-ozoidenke voinan aigan i jäl'ges voinad. Nece om "Heimolaižed"-starinan jätkund, kus oli kuvatud külän elo vozil 1920.-1941.

Kogomuz-lehtikkirj om karjalaižiden täht, kudambad oma sidä mel't, miše karjalan kel' ei ole se kel', miččel pidab pagišta, i oma vaumhed unohtada siš. Avtor, Karjalan kelen pertin radnik, Natalja Antonova tarkašti starinoičeb siš, mitte karjalan kel' om tämbei, kut sidä voib opeta, kut voib motiviruida mest kelen opendamižehe. Kirjas om anttud tarbhaižed nevondad i ssilkad karjalankeližile Internet-lähtkile. "Nece kogomuz om omištadud niile ristituile, ked ei tekoi, miše tämbei om karjalan kirjkel', uz' termišt i kelen openduzmahtod. Vai niile, ked ei uskkoi, miše karjalan kelel om tulii aig, ei otkoi paginaha sidä, hö lugeba parahimaks opeta rahvazkeskeižid kelid.

Abukirj sen polhe, kut opeta last karjalan kel'he. Abukirj om vanhembiden, kel'aktivistoiden, kodikelen opendajiden i kaikiden täht, kenele om mel'he karjalan kelen udessündundan küzundad. Ezitud painuses praktikad, openduzmahtod, nevondad om oigetud sihe, miše abutada pördutada karjalan kel't ezmäi kaiked kanzaha, opeta last pagižmaha karjalaks.

Lehtikkirj om tehtud pedagogižiden tedoiden doktoran Jekaterina Protasovan lekcijoiden materialoiden pohjal, a mugažo Suomen saamelaižiden sebroiden materaloiden pohjal "Karjalan kelen pert'"-sebran projektan aigan Karjalan tedotelendan sebran tugel (Suomi).

Lehtikkirj om siš, mi om "kel'peza", miččed hüväd poled oma necil tehnologijal, kut tehta kel'peza vai painastada sen tegemižehe.

Brendojevan ”Täs om minun Kodiman augotiž” – festivalin konferencijan materialad.

Muštlozkirj Onni Eskoližes suomen da venän kelil.

Koškina    Kollektivine monografii om omištadud Belomorskan Pomoroiden kul’turan keskusen äivoččele töle.

Tedokogomuz karjalaižiš, vepsläižiš da Zaonežjen venälaižiš.

Vepsän kelen kuvaližed virkehed.

Suomen kirjutajan, Šokšuhu sündujan muštlosed laps’aigas, ezmäižiš elon voziš toižes mas, jügedas sirdänikoiden elo-ozas.

Abukirj om oigetud sile, ken vaiše zavodib opeta suomen kel’t vai opendab kel’t da tahtoib tehta uzid tegendoid da harjoitusid.

Paginopenduzkirj karjalan kelen lüdin paginal

Openduzkirj CD:nke

Openduzkirj karjalan kelen pohjoižpaginal zavodijoile. CD:nke.

Openduzkirj karjalan kelen livin paginal zavodijoile. CD:nke.

Openduzkirj. Harjoituzkogomuz (22 urokad) karjalan kelen livin paginal opendust zavodijoile. Kirj om oigetud karjalan kelen opendust zavodijoile (1., 2. openduzvoz’) da karjalan kelen paginikoile

755 muštatest vepsän kelel kändmiženke venäks

Vajehnikas om läz 18 000 sanad da virkeht. Sihe mülüb paksumba kävutud vaihišt erazvuiččiš kelen agjoišpäi: vanhaspäi udehe termištohosai, mugažo om anttud erased geografižed nimed.

”Sures venä-karjalaižes vajehnikas” om läz 20000 venälašt sanad.Vajehnik om tehtud openikoile, joukvestišton radnikoile, a mugažo kaikile, ked opendaba karjalan kel’t.    

Venä-karjalaine vajehnik om ezmäine vajehnik Karjalan Kalevalan da Louhin agjoiden pohjoižkarjalan paginoiden pohjal.

Venä-vepsläižes abupaginkirjas oma paksumba kävutud vepsän vaihišton temad. Jogahižes temas oma dialogad, miččed abutaba süveta temaha.

Kirjamišt runoiš karjalan kelen livin paginal.

Sen painusen pohjal om Aleksandr Volkovan ”Slovo o livah”-triptih, mitte om kätud venän, vengrian, vepsän, komin, livoiden, mansin, marin, mordvan, saamin, udmurtian, suomen, hantin da estilaižen kelihe.

Erazvuiččiden kirjutajiden da žanroiden töd karjalan, vepsän da suomen kelil, a mugažo jäl’ges 1991 paindud valitud kändmižed venän kelel.

Openduzkirj. Materialoiden kogomuz (11 urokad) karjalan kelen pohjoižpaginal opendajile da openikoile (1. openduzvoz’)

Neciš kirjas om ezitadud znamasižed, no ei muga tetabad lugijoile Suomen da Venäman kul'turiden kesknäižed kosketused. Ned om ozutadud naižiden elo-ozoiden kal't, kut suomalaižiden naižiden keskes, oz., manradai da tetab runopajatai Larin Paraske, inteligencijan ezitai imperatrican freilina Avrora Karamzina, muga piterilaižiden naižiden keskes, oz., Anna Ahmatova i Jelena Guro.

Kogomusehe mülüba Arhipp da Mijhkali Perttužiden pajod originalan kelel, mugažo niiden kändandad venän kel'he. Kirjan pätegend om ozutada eläbad rahvahan pajon tradicijad, miččed oliba edel i jäl'ges Kalevalan tegemišt.

Kirjas om ingermanlaižiden suomaližiden muštlotesid hädandoiš da ssilkoiš rahvahuden taguiči. 1956. vodehesai heile kel'tihe pörttas ičeze male Piterin agjas, kus eliba heiden ezitatad äi voz'sadoid.

Kollektivižes monografijaspäi voib tedištada "Kalevala"-eposas kut personaližes E. Lönnrotan sädandrados, kut hän kävuti karjalan da suomen rahvahiden fol'kloran erazvuiččiden žanroiden da aigoiden materialoid.

Katri Korvelan (Unelma Konkkin peitnimi) runoilijan runokogomuz suomen kelel.

    Tekstoiden kogomuz karjalan kelen lüdin paginal. Niid kirjuti suomalaine tedomez' Pertti Virtaranta Anna Vasiljevna Česnokovalpäi Sv'atozero-küläs. Rindal tekstoidenke om kändand suomen kelel.

    Monografijas om oppidud tem "Kozičend Pohjolas", om kactud, kuspäi oma tulnuded ezitatoiden starinad da runomel'kuvad, miččed om sidotud mifologižen meletandan erigoičusidenke i senke, kut ned ozutasoiš todesižes elos. Sur' homaičuz anttas sihe, miččed mifologižiden motivoiden ühtejiččed pirdad oma toižiden rahvahiden fol'kloras, ezmäi kaiked venälaižiš tozistarinoiš kozičendan polhe.

Kirjas oppidas karjalaižid verovoikuid, kactas niiden südäimišt, mitte niil om znamoičend mahapanendan da sajan veroiš. Kirjan lopus kactas karjalaižiden voikuiden erižen metaforižen kelen sündundan problem.

Karjalan tedokeskusen Kelen, literaturan da istorijan institutan istorijaližiden tedoiden doktor S. I. Kočkurkina omištab kirjan endevanhoiden vepsläižiden Keskaigan istorijale. Arheologijan, toponimikan, kirjutuzlähtkiden pohjal kirjas starinoitas vepsän rahvahan materialižes da hengeližes kul'turas, taidehes, ahthiš ekonomikan da politikan kosketusiš Endevanhan Rusin lidnoidenke - Ladoganke i Novgorodanke.

Tetaban Perttužiden sugun runoiden tedokogomuz. Kirjutesiden hronologii om vodespäi 1834 vodehesai 1967. Tekstad oma originalan kelel, mugažo om anttud kändand venän kel'he. Ližaks tekstoihe om anttud notad sel'genzoitusidenke niihe.

Karjalaižen runotusen kogomuz, kus om ezitadud runod originalas erazvuiččil karjalan kelen paginoil ilma kändandata venän kel'he. Kogomuses om ezitadud erazvuiččed žanrad: epižed, lirižed, sai-, rad-, puhegrunod i toižed.

Kogomusehe mülüba runod karjalan da suomen kelil, mugažo etnografižed materialad, runopajanikoiden elostarinad, kartad da kuvad, paginsanad da -virkehed.