Älä lykkiä rauduvakkastu, pane se uudeh käyttöh!
Vieljärven enzimäine jättehien eriksehkeriändykohtu on keskikyläl, ei loitton paikallizes kyläkunnan haldivospäi. Endizen sel’pon kantoran pihah rahvas voijah tuvva erikseh kerättyy st’oklua, plastiekkua, hylgybumuagua, raudua. Hyvän ruavon pani rattahile vieljärveläine Nadežda Zaitseva mennyt sygyzyn, sen jälles ku Vieljärveh ezmästy kerdua kävyi ekotaksi Karjal topittah -projektan mugah.
– Minä duumaičin: “Oi, voibihäi meile seinäh neče panna”. Minä otin huavot, panin seinäh i panin etiketkat “st’oklazet”, “plastiekat”, “raudahet” i rahvahat zavodittih tuomah. Hil’l’akkaizeh, no tuomah. Minä tahtoin, štob rahvas harjavuttas tuvva meile kai nämät lomut, što ielleh anna zavodat ruatah, štob mua meijän olis puhtas, štob ei ollus nenga äijy kaikkie pahua, stob olis puhtas Vieljärvi, sanou Nadešda Zaitseva.
Konzu huavot endizen sel’pon kantoran seinäl täytytäh, Nadežda panou tilah tyhjät. Tävvet huavot vedäy endizeh sel’pon limonuadukeittämöh. Koin nygöine ižändy andoi luvan suittua levon ual erikseh kerättylöi jättehii, kuni niidy ei vietä linnah. Veriäl ei ole lukkuu, sendäh rahvas ičegi tuvvah tänne niidy huavoluguh mašinoilgi.
– Myöhä sygyzyl zavodimmo, daže lumi oli. Labjal suomimmo tropinkat kai. Ristikanzat tullah yksikai. Minä kačon: jället, slava tebe Bože, Jumal toi i häi pani sinne, kunne pideli, jatkau Nadežda.
Talven aigua kerätyt jättehet jo kerran viettih linnah. Nygöi kahtes kuus limonuadukeittämöh suitui aiga tukku “eluo”. Suuris valgielois huavolois on st’oklupulluo da -bankua, plastikekkupulluo da raudubankastu juomizien jälles, eriže on kanservuraudubankua, hylgybumuagua. Rahvas tuodih kui kois suitettuu, mugai kyläs, dorogupielis, pihois da järvirannas subbotniekoil erikseh kerättyy jätehty.
Enne linnah viendiä Nadežda vie kerran kaččou kai huavot, ku ravvat oldas eriže st’oklis, gu eri huavoloih puuttus plastiekku eri luaduu. Rahvastu vie pidäy opastua keriämäh erikseh.
– Ken maltau internetas, sie lugietah, kui pidäy kerätä, ken ei malta, buabuškat, naprimer, minä heile sanon: “Sinä nenga, sinä kois, älä raudubankastu lykkiä, tuo tänne” i hyö harjavuttah i tuvvah, sanelou Nadežda.
Vie rahvastu pidäy opastua olla ostamattah liigua tavarua da tälleh puolendua jättehien miäriä, ku jälgipolvile jiäs puhtas, ei čällätty luondo. Täh neroh Nadeždua da toizii vieljärveläzii kävyi opastamah petroskoilaine ekoaktivistu Anastasija Bauer. Häi pidi luvendon sih nähte Karjalan Kielen Kois.
Nygöi vähilleh puolet jättehis ollah syömizien da eri tavaroin pakuičukset, ga eibo kaikkii niis sua panna uudeh käyttöh Ven’al. Ga Nadeždan mieles yhtelläh pidäy kerätä erikseh sidä, midä voibi, da suaha enämbi valdivonabuu täh ruadoh. Vieljärvehgi pidäy azettua enämbi konteinerua sih niškoi da organizuija erikseh kerättylöin jättehien viendy linnah da sit ielleh, kus net voijah panna uudeh käyttöh.
– Vieljärvi on suuri, sie on Pogostu, täs Jovensuu, ielleh Ruizniemi, vie Jänöiselgy da Melličöinkylä. Pidäy joga kohtah panna juaššiekat moizet, štob olis kirjutettu “st’oklat”, “plastiekat”, “raudahizet”, i ristikanzu iče i harjavuu, uskou Nadežda Zaitseva.
