Täyzi vačču karjalažuttu
Avata oma internet-laukku Anital tuli mieleh koronaviirusan pandemien aigua. Ruavottah jiännyh neidine tiijusti, ku Karjalazien, vepsäläzien da suomelazien resursukielikeskus pidäy projektoin online-kilvan.
– Minul jo ammui oli mieles valmistua omii tavaroi, kudamis oli karjalastu kul’tuurua. Minun vahnembat opastettih minuu suvaimah omua muadu, minä lapsennugi tahtoin opastuo omah kieleh da kul’tuurah, i vuozi vuottu minun himo vai kazvoi. Kahtes kuus minä luajin kaiken, ylen tarkah kai duumaičin, kai pienetgi šeikat otin huomivoh – azuin videot da keksin tunnusmerkin, sanelou Anita.
Anitan laukas on enimite paidoi, emalikruuškoi, kangahas ommeltuloi laukkoi, poštukartočkoi. Hänen sivul on enämbi 500 lugijua da joga päiviä liženöy uuttu. Enziallus hänen tavaroi ostettih Karjalas eläjät, sit rodih ostajua Ven’an toizil alovehil da Suomes. Rahvas enimytteh kyzytäh kruuškoi da laukkoi. Niilöi Anita čomendau karjalazil kirjoil da azuu eri kirjuteksii karjalakse.
– Minä vaste ei ammui rubein opastumah karjalan kieleh online-opastuskniigoin avul. Kirjuttua karjalakse oigieh minul avvuttau minun tuatto, kudai maltau kieldy lapsusaijas, sanou Anita.
Tuliekse aigua Anita tahtos luadie toiziigi tavaroi. Jälgimäzii hänen valmistettuloi tavaroi oldih karjalazil kirjoil čomendetut padapaikat da kaglupaikat.
– Minä ylen äijäl tahtozin luadie nygyaigazii sobii vahnah karjalazeh tabah. Karjalastu ruuttua emmohäi pie joga päiviä. Himoittas ku, rahvas tiettäs da pandas nägyvih oma histourii da perindöt, a ei juohatettas niilöi vaiku muzeis olles. Olis hyvä luadie moizii sobii, kudamii rahvas piettäs joga päiviä da kudamis säilyttäs meijän perindöt. Mielis minä jo olen keksinyh äijän čomua sobua. Himoittau luadie kerras kai, ga minul vie ei ole neruo sih. Tänäpäi minä vai tutkin sidä ruaduo, opastun, sanelou Anita omas tulies ruavos.
Anitan Instasivul lyödyy ei vai kuvii, ga vodeoloigi. Niilöis on tavaroin rekluamua, ga kaččuo niidy voibi muitegi hyväkse mielekse. Anita opastui fotokuvuajan neroh, maltau piirustua, kiinnostuu muuzikkahgi.
– Minul ei pie eččie, sanommo, video-operuattorua, taidoilijua libo dizainerua, minä ičeväil maltan suaja ilmizin kai omat ideit. Ga toiči ellendän, ku minul ei tävvy mittumiitahto neroloi, ku pidäy veres “kačahtus” ruadoh, sit minä kyzyn nevvuo tuttavil, sellittäy Anita.
Anitan dovarišat da lähäzet kannatetah hänen ruaduo. Hyö nevvotah, midä pidäy ližätä myödävien tavaroin joukkoh, midä häi luadiu viäräh.
– Ainos kyzyn nevvuo omal nuorembal vellel, hänel sežo on täyzi vačču karjalažuttu. Häi ozuttau minun luajilmuksii omile dovarišoile, i minul on ylen tärgei suaja nevvoloi nuorembis, heilehäi sežo pidäy ugodie, sanou Anita.
