Algu sille karjalazes kyläs pandih vuvvennu 2020, konzu Suomen Pohjais-Karjalas da Karjalan tazavallan kolmes piiris menii kanzoinväline projektu ”WasteLess Karelians” (”Karjala ilmai jiännöksii. Siisti kylä. Hyvä mieli”) tilai ezmäzeh ekotaksin Vieljärveh. Silloi vieljärveläzet ičeväil kerättih tävven mašinan eluo: št’oklua, plastiekkua, raudua da työttih ielleh Petroskoil.
Sen jälles piätettih piästiä erähän lahon kyläsaruan tilat da azuo sit toppien skluadu. Vuvven päivät skluadu on jo avvoi da sinne rahvas tuvvah vie kartonatgi. Eräs nuori mies vedäy net omal suurel mašinal Karjalan piälinnah, kuspäi net lähtietäh muijale jiännöksien kierrätykseh.
Ei kai Vieljärven eläjät olla vie harjavunnuot täh uudizeh, äijät vie ken vietäh omat sellittämättömät suuret toppupussit tavallizih konteineroih. Ristittyzien ellendys eistyy hil’l’ah, ga vai edehpäi.
Aktivistat smeknittih sen, ku midä puaksumbi rahvas omin silmin ruvetah nägemäh, kui pidäy sellittiä topat erikseh, sidä teriämbi tullah pon’ah, kui se on helpo da tärgei.
Kanzoinväline projektu kannatti vieljärveläzien meinehtu azettua tavallizien konteineroin ihan tyveh pienembät, št’oklih, plastiekkah da raudah nähte – anna rahvas liigu kerdu uaratutah panemah eroitetut topat.
Projektan varal oli ostettu kaksitostu värikästy konteinerua da azetettu net Vieljärven eri kolkih, ku rahvahal olis lähembi da kädevembi. Sidä paiči vieljärveläzet aktivistat levitetäh tieduo omas kyläs, kui čällävyi meijän planiettaine da mittuine suuri viga täs on juuri rahvahan.
On tärgei mainita, ku Ven’an mua varustuu toppien erikseh keriändäh vuvves 2024. Sikse aigua muas kehitetäh infrastruktuurua, nostetah toppien poltanduzavodat.
Nygöi erikseh kerätä topat on rahvahan omaničentahto, ei sidä enämbiä. Sikse vieljärveläzien tahto eroitella topat jo nygöi on ylen suuri suavutus kylän dielos.
Uuzii konteineroi rahvas äbäzöijäh iče, nevvotah toine toizele, kui pidiä mädžöitellä raudoi da plastiekkoi – mostu neruo ei jogahizele meigävellele ole olemas. On sovittu administratsienke, ku se omal mašinal rubieu vedelemäh täyzii huavoloi toppua skluavule, kuspäi net ielleh matkatah Petroskoile.
Kerätä topat erikseh on ynnälline kul’tuuru, kudamah Ven’an rahvas vie ei olla harjavunnuot, vai harvat ket ellendetäh.
Paiči Vieljärvie, WasteLess Karelians -kanzoinväline projektu auttau da nevvou Suojärven piirin Naistenjärvie kylän da Karhumäin piirin Tolvujan kylän eläjii.