Vuokkiniemen tarinoja
Tietäjistä niistä kulki sluava ympäri Karjalan. Niitä, kačo, piettih “činussa”. Tai oli mistä.
Erähän kerran kevättalvella miän kyläššä tytöllä šilmät kipeyhyttih. Eikä männyn ruhkua mitänä, a kyynelet juoššah, šilmät rušottih, kaččuo ei voi yhtänä. Še oli kevätpuoli. Kučuttih šiitä Smötkyn Riiko. Hiän käšköy panna jiäverkkuo ta šuaha hauvin. Tuumašta toimeh.
Lašettih jiäverkot ta i šuatih istomoini hauki. Oli šielä, tietyšti, muutaki kalua vaikka mimmoista, no hauki piti šuaha ehottomašti. Šiitä kun tuuvvah še hauki pirttih, Riiko käšköy panna šen šuureh tasah ta noštua stolalla. Käšköy šen tytön kaččuo šiih haukih kuin pitälti voit. Tyttö kuuntelou ta rupieu kaččomah kalah, kaččou hyvin pitälti, tuntikaupalla. A šilmät kirkaššutah, vesi ei enämpi valu, a hauki še muuttu ihan keltasekši. Riiko käški šiitä šen hauvin lykätä, ei käšken šyyvvä, a tytöltä šilmät parettih. Šiinä paikkasešša piäsi pälkkähäštä, ei pitän olla muuta liäkettä. Še, kačo, oli eri konšti še.
Kuulehen kun kerron šiitä Smötkyn Riijon akašta. Še kun oli oikein pahavirkani, kaikki ruato vaštahhakua.
Erähän kerran oltih verkkuo laškomašša Riijon kera. Akka ei mieltyn kalavesih ta kieltäyty šoutamašta. Ei šouva ta i šiinä kaikki. Istuu prekottau veneheššä ta jorpottau. Vain kun ukko šiänty ta i šanou: “Kun šiut piru veis šiitä venehen nenäštä, niin et jorpottais!”. Vain kerkisi šanuo, kun nousi tuulenpuuška ta nappasi akan venehen nenäštä. Koššon helmat vain heilahettih.
Niin vei. “Iče veit, ka iče ni tuot”, tuumi Riiko. Niin ni kävi. Vähän ajan oltuo nousi tuas tuulenpuuška tai toi akan paikoillah. Venehen nenäh issutti. Šiinä šiula. Še, kačo, Riiko oli oikie tietäjä. Paransi šekä ihmisie, jotta elukoita. Monešta kyläštä piäličči käytih hänen luo hätätilašša, ta i meččyä šuatto liikuttua. Uškuot tahi elkyät, niin še oli.
Inoina kešänä kylärantah nousi veještä kakši lehmyä.
Rannat oltih oikein heinäsät, ruuvikko kašvo kuin šeinä. Lehmät nouštih veještä ta vain šyyvväh heinyä.
Oikein kaunehet valkien- ta ruškienkirjavat lehmät, hyvin lihavat, a utaret, maltat šie, šuuret kuin pluohkanat.
Kun šuatih märehtimistä ta i lojahettih levähtämäh.
Iltah šuaten šiinä kellotetah. Rantatalon emäntä tuumiu, jotta pitäy ne lehmät lypšyä, kun päivä on šyöty niin utaret haletah. Ta i ottau lypšyšaikan ta lähtöy lypšämäh. Lehmät ei ole milleskänä, lypšyä annettih.
Maituo ois ollun hoš kuin äijä. Emäntä lypši täyven šaikan tai mäni pois. Šiivilöičči šen maijon niin kuin ainaki ta kuato patasih. Hyvä oli maito, oikein šakie, niin kuin meijän lehmillä. Kun vain aurinko laškeutu, šilloin lehmät pörškähettih järveh ta mäntih männeššäh. Šen ni nähtih.
Šiitä toisena yönä oli rantatalon emännällä näyttäytyn vetehini ta oli šanon, jotta lehmät häneltä puattih kun pieneh aštieh lypšettih. A ois šuatu maituo hoš kuin äijä.
