Lyydin piäpaginluad VepKar-korpusas
Aleksandr Barancevan ličenzijat-ruad oli nimitettu lyydin dialektan fonetikale, aspiranturan dälges Barancev rubezi ruadamah Kielen, literatuuran da hištorijan instituutas.
Institutas ruates Barancev kirjutti lähes 50 tiedoruadod: kniigad, artikkelid daigi sanakniigad. No kaikis kuulužimbakse minun mieles on tulnu “Lyydin kieliozuteksed”, kudai piäzi ilmi vuodel 1978. Kniigas oli kerättu kieliozuteksed pyhärven dialektal: siga oldah kerdomuksed Pyhärves, Pyhärven rindal olijas kylis, kyliin eläjiis, sežo siga oldah olemas kerdomuksed voinan aigas. Kai kerdomuksed kniigah näh Barancev kird’utti omal muamol – Anna Baranceval. Nygyy kai tekstad Lyydin kieliozutuksed -kird’aspiäi oldah azuttu VepKar-korpussah. “VepKar” on Kielen, literatuuran da hištorijan instituutan da Matematikan institutan ruadajin yhtehiine ruado. Nygyy VepKar-korpus on ylen merkiččii elektronnuoi resurs, kudai voi abuttada kaikile, ken tahtou tiedustada vepsän da kard’alan kielid. VepKar-korpusan platformas on nel’l’ alakorpussad, yks’ niilois on Lyydin korpus.
Lyydin korpusas nygyy on olemas 335 tekstad lyydin dialektal, moned niilyöis (läs 200 tekstad) on otettu kniigoispiäi “Lyydin kieliozuteksed” da “Näytteitä karjalan kielestä”. Toižes kniigas, Näytteitä karjalan kielestä -kieliozuteksispiäi, löydyy tekstad Tivdijan da Kujärven dialektal, kudamad sežo kerazi Aleksandr Pavlovič Barancev.
Paiči dialektnuoid tekstid korpussah on ližätty muga sanottu lyydin dialektan kirjakielil kirjutetut tekstad, ned oldah, ezimarkaks, tekstad paginsananikaspiäi, kudaman oli luadinu Nadežda Koval’cuk vuodel 2017. Sežo lyydin korpussah oli ližatty tekstad da runod, kudamad oldih painettu Oma Mua - lehtes.
D’oga korpusan tekstan tiedoih on pandu dialekt, kuspiäi tämä tekst oli otettu; informantan tiedod: nimi, familii, rodindaig, rodindkoht daigi toižed tiedod. Erähäd tekstad oldah kiändetty.
Paiči tekstid, VepKar-korpusas on elektronnuoi sananik. Nygyy sih on kerätty lähes 6 500 lyydilaište sanad libo, kui sanotah, lemmad. Tiettav, gu, ezimarkaks, livvin dialektan libo vepsan kielen lemmad VepKar-koprpusas on enamba, sendäh gu sih on d’o ližätty kai akademijahižiden sananikoin materijalad, kudamad oldah painettu nämmil kielil.
Lyydin korpussah oli ližätty sanad sanakird’aspiäi “Verdailu onomasiologižes”. Täs sanakird’as on olemas sanad eri lyydilaizis paginluaduispiäi: ned oldah haldärven, pyhärven da kujärven paginluadud, kudambad eroitah toine toižis.
Kaks’ vuotte tagaperin VepKar-korpussah oli azuttu Iänenkorpus. Kai tekstad, kudambad siga korpusas oldah kiändetty i ned suau kuundelta.
Iänenkorpussah on ližätty audio-ozuteksed, kudambad instituutan tutkijad kerättih keradomatkoin aigal, mugažo löyttih instituutan Iänenarhivaspiäi.
Erähäd kieliozuteksed työttih meile Marafonan vuitinottajad, kudambad kirjutettin ned kielenkandajalpiäi. Kai dialektoin ozuteksed on azuttu Audiokarttah. Siga suau nähtä da kuundelta lyydin piäpaginluadud kieliozuteksed.
Täl vuodel VepKar-platformah oli azuttu vie uuzi Lyydilaine dialektnuoi leksikon -nimine elektronnuoi sananik – LDL.
LDL on luadittu Verdailu onomasiologižen -sanakird’an pohd’al, i siga on olemas lähes 1 500 sanad ven’an kielel, yli 4 000 sanad pyhärven, kujärven da haldärven, paginluaduil, yli 90 000 sanaformad.
Gu kaččoda sana-artikkelin, suau nähtä, kuibo se sana voib olda nämmis dialektois, mugažo suau kuundelta sana kujärven da pyhärven dialektoil, nähtä ezimerkid VepKar-korpusaspiäi i kai sanaformad, nimil se on sijaparadigm. Lähimbäižis planois on kird’uttada LDL:ah sanad haldärven paginluadul i ozuttada kai verbiparadigmad.
Lopuks voin sanoda, gu VepKar korpus on avoinaine kaikile. Kai himonikad voidah kaččoda kai korpusan tekstad, korpusan sananikad. Korpus voib abuttada kielen opastundas. Korpusan materijaloin pohd’al d’o nygyy suau luadida uuded sanakird’ad da opastundkniigad.
